Dementie raakt niet alleen het geheugen. Het verandert hoe iemand de wereld ervaart, hoe zij zich verbonden voelen, en hoe zij zichzelf uitdrukken. De traditionele aanpak in de zorg richt zich vaak op wat verloren gaat. De Dobby Methodiek doet iets anders: zij kijkt naar wat nog steeds aanwezig is.
Een klein eendje met groot verhaal
Het begon in Thailand. Een wit eendje tussen honderden beschilderde olifanten in Elephant Parade Land – een moment van herkenning voor Erica de Winter, oprichtster van Het Dobbyhuis en Studio Blijmakers. Dat eendje paste niet in het plaatje. Net als mensen met dementie, die langzaam niet meer passen in een wereld die doordendert.
Die inzicht leidde tot Dobby: een turquoise eendje met gouden kintsugi-barstjes op zijn kopje. Die barstjes vertellen een essentieel verhaal: iets wat gebroken is, kan nog steeds mooi zijn. Het symbool ondersteunt de kern van de methodiek: ook met dementie ben je waardevol, precies zoals je bent.
Waarom creativiteit werkt
Bij beginnende dementie verdwijnt vooral het geheugen voor feiten en tijd. Maar veel meer blijft intact. Emoties, zintuigen, procedureel geheugen – dingen die we door herhaling hebben geleerd – en de behoefte aan verbondenheid. Hier aangrijpen is slimmer dan vechten tegen wat verloren gaat.
Creativiteit vraagt niet om perfecte herinnering of logische planning. Het vraagt om aanwezigheid, gevoel en ervaring. Precies wat bij dementie vaak nog heel goed werkt.
Wanneer iemand met dementie een penseel vastpakt en een kleur kiest, gebeuren er meerdere dingen tegelijk:
Het resultaat? Rust, plezier, contact en trots. Voor iemand met dementie is dat goud waard.
Meer dan een activiteit
De Dobby Methodiek is geen standaardprogramma met strakke protocollen. Het is een zachte, menselijke benadering waarbij creativiteit het middel is en verbinding het doel.
Op de dagbesteding werken begeleiders met meer dan 40 verschillende activiteiten – van schilderen en muziek tot beweging, spelletjes en geuractiviteiten. Wat de ene persoon rust geeft, maakt de ander onrustig. Daarom is maatwerk essentieel. Begeleiders observeren wat werkt en passen aan, niet omgekeerd.
Centraal staat altijd Dobby zelf. Dezelfde turquoise eendje op dezelfde plek, met dezelfde vriendelijke oogjes. In een wereld die steeds onvoorspelbaarder wordt, is die constantheid een anker. Dobby is herkenbaar, veilig, en uitnodigend.
Het ritme van de dag
Mensen met dementie hebben baat bij structuur. Daarom bouwt de methodiek op vaste rituelen: dezelfde opening, dezelfde afsluiting, dezelfde plaats voor Dobby. Het ritme geeft rust zonder star te zijn. Als iemand moe is, passen begeleiders aan. Als iemand extra energie heeft, bieden zij meer.
Een typische sessie combineert actieve creativiteit, gezamenlijke momenten en ruimte voor stilte. Lunch samen, even naar buiten, tijd om rustig aan iets te werken – het lijkt eenvoudig, maar deze combinatie van structuur en flexibiliteit is waarom het werkt.
Voor familie en begeleiders
De Dobby Methodiek helpt niet alleen deelnemers. Het geeft begeleiders een duidelijk kader – vier principes: vertragen, bevestigen, spiegelen en procesgericht werken. Niet testen, niet corrigeren, niet overnemen. Gewoon aanwezig zijn, met geduld en warmte.
Voor familie biedt het handvatten. Het Dobby Herinnerboek geeft gespreksstarters. Thuis kunnen zij samen aan een Dobby werken, dezelfde activiteiten doen. Het helpt beiden – deelnemer en mantelzorger – om dichter bij elkaar te komen.
Wat de wetenschap zegt
Onderzoek laat zien dat creatieve activiteiten bijdragen aan welzijn bij dementie. Muziek, schilderen en anderen kunstvormen verminderen stress, vergroten levensvreugde en versterken sociale contacten. Er zijn aanwijzingen dat actief bezig zijn met creativiteit het proces van cognitieve achteruitgang kan vertragen.
Genezing is niet het doel – dementie is progressief. Maar vertraging en behoud van kwaliteit van leven? Dat is echt mogelijk.
Een internationale beweging
Dobby bleef niet in Dordrecht. Er zijn vier kinderboeken waarin Dobby kinderen wereldwijd helpt dementie te begrijpen. In het laatste boek deelt Dobby gouden veertjes uit aan kinderen die een opa of oma met dementie hebben. Zo wordt hij een symbool dat generaties en culturen verbindt.
Workshops voor teams, trainingen voor mantelzorgers, exposities van werk gemaakt door deelnemers – het ecosysteem rondom Dobby groeit. Steeds meer zorginstellingen ontdekken dat een andere benadering mogelijk is.
Voor zorginstellingen
Wil je de Dobby Methodiek inzetten? Het vereist geen kunstopleiding of ingewikkelde voorbereiding. Het vereist geduld, warmte en bereidheid om te experimenteren. Een team dat beseft dat creativiteit niet frivoliteit is, maar essentieel voor welzijn.
De basistraining is vier uur en praktisch. Daarna heb je materialen, doe-kaarten, certificering en ondersteuning. Het is investeren in een methodiek die werkt.
Slotgedachte
De Dobby Methodiek zegt iets simpels maar diepgaands: je hoeft niet perfect te zijn om waardevol te zijn. Met barsten, vergeetmomenten en onzekerheden – je bent nog steeds mooi.
Dat is niet alleen goed voor mensen met dementie. Dat is goed voor iedereen.
Love,
Erica de Winter
©2025 Dobby International by Studio Wil & Wil
